Ստորին վերջույթի վնասվածքներ

Վերջույթների վնասվածքները ոսկրամկանային համակարգի ամենատարածված վնասվածքներն են։

Վերջույթների ցանկացած վնասվածքի դեպքում անմիջապես ցուցաբերվող առաջին օգնությունը կմեղմի ցավը, կթեթևացնի տուժածի վիճակը և կկանխի հետագա բարդությունները։ Վերջույթների վնասվածքների դեպքում առաջին օգնություն ցուցաբերելիս հետևեք ոսկրամկանային վնասվածքների ժամանակ ցուցաբերվող առաջին օգնության ընդհանուր քայլերին։

Ստորին վերջույթի ոսկրերը խոշոր են։ Դրանք կրում են մարմնի ողջ ծանրությունը։ Ստորին վերջույթի ոսկրերի կոտրվածք կարող է առաջանալ մեծ ուժի ազդեցության տակ։

Ստորին վերջույթին արյուն է մատակարարում ազդրային զարկերակը։ Ազդրոսկրի կոտրվածքի հետևանքով այդ զարկերակը կարող է վնասվել՝ առաջացնելով կյանքին անմիջական սպառնացող ուժեղ արյունահոսություն։

Ստորին վերջույթի վնասվածքների դեպքում ցուցաբերվող առաջին օգնությունը հիմնականում նման է ոսկրամկանային բոլոր վնասվածքների դեպքում ցուցաբերվող օգնությանը։

ԱԶԴՐՈՍԿՐԻ ՎՆԱՍՎԱԾՔՆԵՐ

Ազդրոսկրը մարմնի ամենախոշոր ոսկորն է։ Այն կրում է մարմնի ծանրության մեծ մասը և կարևոր դեր ունի քայլելու և վազելու համար։ Ազդրոսկրի վերին ծայրը կոնքի հետ առաջացնում է կոնքազդրային հոդը։ Այդ հոդի վնասվածքները բնորոշ են հատկապես ծերերին, որոնց ոսկրերը կորցրել են ճկունությունը։

Ազդրի կոտրվածքների հետևանքով ընդհանուր նշանների հետ միասին առաջանում են յուրահատուկ ձևափոխումներ։ Կոտրվածքի դեպքում ազդրի մկաններն ուժեղ կծկվում են՝ փորձելով անշարժացնել կոտրված ոսկրի ծայրերը: Դրա հետևանքով վնասված վերջույթը նկատելի կարճանում է և պտտվելով՝ շրջվում դեպի դուրս կամ ներս (նկ.16.11)։ Ազդրոսկրի կոտրվածքները (թե՛ բաց, թե՛ փակ) կարող են կյանքին սպառնացող արյունահոսության պատճառ հանդիսանալ։

ԱՌԱՋԻՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ազդրոսկրի լուրջ վնասվածքների դեպքում անշարժացրեք վնասված վերջույթը և օգնեք տուժածին հարմար դիրք ընդունել։ Ազդրոսկրի կոտրվածքների դեպքում, եթե տուժածի ոտքը գետնի վրա է, ապա մի՛ տեղաշարժեք այն, քանի որ հատակն ինքնըստինքյան հենարանի (բեկակալի) դեր է կատարում։

Դուք կարող եք անշարժացնել վնասված վերջույթն առողջի օգնությամբ։ Հնարավորության դեպքում ծածկոց կամ որևէ այլ փափուկ ներդիր տեղադրեք տուժածի ոտքերի արանքում։ Առողջ ոտքը զգուշությամբ մոտեցրեք վնասված ոտքին, ծնկների և կոճերի տակով անցկացրեք եռանկյունաձև վիրակապեր։ Զգուշությամբ սահեցրեք եռանկյունաձև վիրակապերը վնասվածքից վերև և ներքև: Տեղադրեք փափուկ ներդիրներ միջազդրային և միջսրունքային շրջանում՝ կապելիս ոսկրերի տեղաշարժից խուսափելու համար։ Առաջին հանգույցը դրեք ծնկի շրջանում, հետո հանգուցեք վիրակապերը վնասվածքից վերև և ներքև (նկ. 16.12)։

Ազդրի անշարժացման համար կարող եք օգտագործել նաև կոշտ բեկակալներ (նկ.16.13), բոլոր դեպքերում ընդգրկելով երեք հոդերը (սրունքթաթային, ծնկային և կոնքազդրային)։

Ազդրի կոտրվածքի դեպքում կարող է վնասվել ազդրային զարկերակը։ Դա կարող է ուժեղ արյունահոսության և շոկի զարգացման պատճառ դառնալ։ Ձեռնարկեք միջոցառումներ շոկի կանխարգելման համար։ Հանգստացրեք տուժածին և օգնեք նրան հանգիստ պառկել։ Տուժածին շոկի դիրքի բերելիս, բարձրացրեք միայն չվնասված ոտքը։

ԾՆԿԱՀՈԴԻ ՎՆԱՍՎԱԾՔՆԵՐ

Ծնկահոդը մարմնի ամենաբարդ հոդն Է։ Այն կազմված Է ազդրոսկրի ստորին հատվածից, մեծ ոլոքի վերին հատվածից և ծնկոսկրից։ Ծնկոսկրն ազատ տեղաշարժվող ոսկր է, որը գտնվում է հոդի առաջային մակերեսին։

Ծնկահոդի վնասվածքները բազմազան են՝ կապանների վնասվածք, հոդախախտ, հոդի կազմության մեջ մտնող ոսկրերի կոտրվածքներ և այլն։ Այդ վնասվածքների առաջացման պատճառ կարող են լինել մեծ ուժ, արագություն և ճկունություն պահանջող շարժումները։ Ծնկահոդի վնասվածքներ հաճախ են հանդիպում մարզիկների մոտ։ Ծնկոսկրը հաճախ և հեշտությամբ է վնասվում։ Այն կարող Է վնասվել ծնկի առջևի մակերեսին մեծ ուժով հասցված հարվածից, օրինակ՝ վթարի ժամանակ ծնկով մեքենայի վահանակին հարվածելիս կամ էլ ծնկի վրա ընկնելիս։

ԱՌԱՋԻՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ծնկահոդի վնասվածքների դեպքում ճնշումով վիրակապեք հոդը՝ դնելով ութաձև վիրակապ։ Ծնկահոդի լուրջ վնասվածքների դեպքում անհրաժեշտ Է հոդն անշարժացնել առանց վերջույթի դիրքը փոխելու։ Եթե վնասված ոտքը ծալված Է ծնկահոդում, ապա անշարժացրեք այն ծալած դիրքում (նկ.16.14)։ Իսկ եթե ոտքն ուղիղ դիրքում Է, ապա անշարժացրեք այնպես, ինչպես ազդրի կոտրվածքի ժամանակ։

ՍՐՈՒՆՔԻ ՎՆԱՍՎԱԾՔՆԵՐ

Սրունքի վնասվածքների դեպքում կարող է առաջանալ մեկ կամ միաժամանակ երկու ոսկրերի կոտրվածք։ Ավելի հաճախ հանդիպում է երկու ոսկրերի կոտրվածք։ Քանի որ մեծ ոլոքը գտնվում Է անմիջապես մաշկի տակ, սրունքի կոտրվածքըհաճախ լինում Է բաց։ Սրունքի վնասվածքների դեպքում կարող է նկատվել վերջույթի ձևի զգալի փոփոխություն, ցավ և վերջույթը շարժելու անկարողություն։

ԱՌԱՋԻՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Սրունքի կոտրվածքների դեպքում անշարժացրեք վերջույթը առողջ վերջույթի օգնությամբ, ինչպես ազդրի կոտրվածքի դեպքում։ Անշարժացման համար կարող եք օգտագործել կոշտ (նկ.16.15) կամ փափուկ բեկակալներ (նկ.16.16)։

ՍՐՈՒՆՔԹԱԹԱՅԻՆ ՀՈԴԻ ԵՎ ՈՏՆԱԹԱԹԻ ՎՆԱՍՎԱԾՔՆԵՐ

Սրունքթաթային հոդի և ոտնաթաթի վնասվածքները մեծ մասամբ տեղի են ունենում ոտնաթաթի ոլորման հետևանքով։ Դրանք կարող են լինել և՛ թեթև ձգումներ, որոնք ուղեկցվում են թեթևակի այտուցով ու թույլ ցավով, ու անցնում են վնասվածքից մի քանի օր հետո, և՛ հոդախախտ ու ծանր կոտրվածքներ։ Այս շրջանի վնասվածքները հիմնականում խիստ այտուցվում են։ Այդ պատճառով հաճախ դժվար է լինում որոշել վնասվածքի ծանրության աստիճանը, ուստի սրունքթաթային հոդի և ոտնաթաթի բոլոր վնասվածքների դեպքում տուժածին ցուցաբերվող առաջին օգնությունն այնպիսին է, ինչպես լուրջ վնասվածքի դեպքում։ Սրունքթաթային հոդի և ոտնաթաթի վնասվածք կարող է առաջանալ նաև բարձրությունից անհաջող ցատկելիս։ Այս դեպքում հնարավոր են ոչ միայն ոտնաթաթի և սրունքթաթային հոդի վնասվածքներ, այլև ազդրի, կոնքի, ողնաշարի կոտրվածքներ։

ԱՌԱՋԻՆ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Սրունքթաթային հոդի և ոտնաթաթի կապանների ձգման և պատռվածքների դեպքում դրեք ճնշող ութաձև վիրակապ։ Լրացուցիչ ճնշում գործադրելու նպատակով կարող եք օգտագործել Ս-ձև ներդիր, որը կարելի է պատրաստել ծալված եռանկյունաձև վիրակապից (նկ. 16.17ա, բ): Տեղադրեք Ս-ձև ներդիրը կոճի շրջանում և շարունակեք վիրակապել։ Կոտրվածքների դեպքում անհրաժեշտ է տեղադրել փափուկ բեկակալներ (օրինակ՝ բարձ կամ ծալած ծածկոց) և ամրացնել դրանք եռանկյունաձև վիրակապերի օգնությամբ (նկ.16.18)։

Տե'ս նաև "ՈՍԿՐԱՄԿԱՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՎՆԱՍՎԱԾՔՆԵՐ":

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ